منهجه شروح المعلقات؛ روش شناسی شروح معلقات

چکیده از آن جایی که معلقات از آثار ارزشمند به جا مانده از دوران جاهلی بوده و در بلندای قله مضامین و صور خیال شعری ایستاده وگنجینه ای از واژگان و تعابیر آن دوره را در بر دارد، و بسیاری از ابیات آن به عنوان شاهد نحوی در کتاب های نحوی قدیم مورد استفاده علمای این علم بوده، از این رو همیشه در کانون توجه محققان و اندیشمندان بوده و در زمینه های مختلفی چون نقد ادبی، بلاغت، لغت، نحو و... مورد بررسی قرار گرفته اند. از این گذشته علمای بسیاری در طول تاریخ به شرح و توضیح ابیات آن همت گماشته اند. از سوی دیگر شناخت روش ها در هر علمی، امری بایسته به نظر می رسد و روش شناسی یک کتاب و تحلیل و نقد آن نیز از مهم ترین تحقیقات علمی به شمار می آید. از این رو پژوهش حاضر با رویکردی روشمند به بررسی شیوه شروح معلقات می پردازد تا میزان تشابه و اختلاف این شروح را به دست داده و با نظر به معیار و روش رایج شرح ادبی که چهار عنصر (معنی، عاطفه، خیال، اسلوب) را نصب العین خود قرار می دهد به بیان مزایا و معایب هر شرحی پرداخته، معیار هایی را جهت شرح نویسی بر متون ارائه دهد. جامعه آماری رساله، دربرگیرنده پنج کتاب از شروح قدیم معلقات است: 1ـ شرح المعلقات التسع منسوب به ابوعمرو شیبانی 2ـ شرح القصائد السبع الطوال الجاهلیات از ابن انباری 3ـ شرح القصائد المشهورات الموسومه بالمعلقات از نحاس 4ـ شرح المعلقات السبع از زوزنی 5 ـ شرح القصائد العشر از خطیب تبریزی. کلید واژه ها: ادبیات جاهلی، معلقات، روش شناسی، شروح.